Một trong những thiết bị của dây chuyền sấy và sơ/chế biến nông sản (ngô, sắn khúc) quy mô công nghiệp do RIAM nghiên cứu và chế tạo. (Ảnh: Nhóm nghiên cứu)
Là tổ chức khoa học và công nghệ trực thuộc Bộ Công Thương, Viện RIAM với vai trò là cơ quan nghiên cứu, triển khai đầu ngành của nhà nước về khoa học và công nghệ trong lĩnh vực nghiên cứu thiết kế, chế tạo máy móc thiết bị phục vụ nông nghiệp chế biến nông lâm hải sản, đã tạo ra được nhiều công nghệ mũi nhọn để phát triển ngành. Kết quả nghiên cứu của các đề tài do Viện thực hiện đã mang lại những hiệu quả tích cực trong sản xuất nông nghiệp, góp phần giảm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất, bảo vệ môi trường,...
Điển hình là dự án sản xuất thử nghiệm “Hoàn thiện thiết kế và chế tạo các hệ thống thiết bị sấy và sơ/chế biến nông sản quy mô công nghiệp”. Sau 2 năm nghiên cứu, thử nghiệm, nhóm thực hiện đề tài của RIAM đã chế tạo thành công dây chuyền thiết bị sấy và sơ/chế biến nông sản (ngô, sắn khúc) đạt yêu cầu kỹ thuật về nâng cao công suất nhiệt cho lò đốt và hiệu quả quá trình sấy. So với các thiết bị tương đương trong và ngoài nước, dây chuyền do RIAM chế tạo hoạt động ổn định, có ưu điểm nổi trội là tiết kiệm năng lượng và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Sản phẩm của dự án được lắp đặt, thử nghiệm thực tế tại cơ sở sản xuất cho thấy hệ thống dây chuyền hoạt động ổn định; năng suất thực tế tăng hơn so với năng suất thiết kế; Công suất nhiệt lò đốt tăng khoảng gần 56%; Hiệu suất nhiệt lò đạt gần 88%; năng suất máy sấy tăng gấp 2-3 lần so với đăng ký; độ khô đồng đều khoảng trên 99,6%; độ vỡ vụn nhỏ khoảng 0,15-1,05%; nhiên liệu đốt tiết kiệm khoảng gần 20%.
So với các thiết bị tương đương trong và ngoài nước thì công nghệ sấy, chế biến ngô giống hiện đại của RIAM có ưu điểm nổi trội là tiết kiệm năng lượng và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Từ khi được áp dụng vào thực tiễn sản xuất, công trình nghiên cứu này đã được doanh nghiệp, người dân đánh giá rất cao. Viện nghiên cứu thiết kế chế tạo máy nông nghiệp đã đămg ký Bằng độc quyền sáng chế cho sản phẩm.
Về hiệu quả xã hội, việc thiết kế, chế tạo các hệ thống thiết bị sấy và sơ/chế biến nông sản quy mô công nghiệp đã góp phần tăng năng suất lao động, tạo việc làm, cải thiện điều kiện sống đối với doanh nghiệp, bà con nông dân. Không chỉ vậy, còn góp phần cải thiện điều kiện làm việc, an toàn lao động cho người lao động.
Các nhà khoa học của RIAM cũng đã cho ra đời hệ thống dây chuyền thiết bị đồng bộ chế biến ngô giống hoàn thiện, thông qua việc thực hiện đề tài “Nghiên cứu thiết kế, chế tạo hệ thống dây chuyền thiết bị đồng bộ chế biến ngô giống quy mô công nghiệp tiết kiệm năng lượng và thân thiện môi trường”. So với các sản phẩm hiện có trên thị trường, đây là hệ thống kiểu mới và có rất nhiều ưu điểm nổi trội. Một trong những đặc điểm đột phá của hệ thống này chính là khả năng tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường. Cụ thể, tại khâu sấy bắp và sấy hạt sau tẽ, hệ thống đã giúp tiết kiệm được 15-25% năng lượng nhiệt và 15 - 18% năng lượng điện. Còn tại khâu làm mát sau khi nhuộm màu xử lý, hệ thống giúp tiết kiệm được khoảng 20 - 30% năng lượng nhiệt. Tổng năng lượng tiết kiệm được trung bình khoảng 29,33 - 33,33% toàn hệ thống.
Đặc biệt, hệ thống dây chuyền thiết bị đồng bộ chế biến ngô giống quy mô công nghiệp của RIAM là một dây chuyền đồng bộ khép kín, được nghiên cứu và chế tạo 100% ở trong nước và tại viện RIAM. Điều đó giúp cho giá thành đầu tư hệ thống chỉ bằng khoảng 25 - 30% so với giá thành nhập khẩu từ các nước châu Âu (Đức) và khoảng 40 - 50% so với từ các nước châu Á (Hàn Quốc, Nhật Bản), nhưng vẫn mang lại hiệu quả tiết kiệm năng lượng tương đương.
Triển khai thực hiện đề tài “Nghiên cứu thiết kế, chế tạo thiết bị khí hóa liên tục quy mô công nghiệp sử dụng nguyên liệu từ các phụ, phế phẩm nông nghiệp (vỏ trấu, lõi ngô)”, Viện đã tiến hành 2 bản thiết kế chế tạo 2 mẫu lò khí hóa sử dụng các phụ phẩm nông nghiệp dưới dạng tự nhiên (vỏ trấu, lõi ngô) để thay thế lò đốt than truyền thống cho những nơi có vùng nhiên liệu, giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường do nguồn phụ phế thải nông nghiệp dư thừa và thích hợp với điều kiện sản xuất ở Việt Nam.
Đề tài đáp ứng hiệu quả cả về kinh tế và xã hội. So về giá thành trên đơn vị nhiệt trị (năng lượng) cho thấy giá nhiên liệu truyền thống (than đá) cao hơn sinh khối (vỏ trấu) khoảng 12 đến 18 lần. Khi vỏ trấu được khí hóa với hiệu suất khoảng 65%, thì chi phí thấp hơn 4,7 - 5,2 lần so với than đá; việc sử dụng vỏ trấu, lõi ngô (giá lõi ngô thấp hơn giá vỏ trấu) chi phí sẽ thấp hơn nhiều và hiệu quả kinh tế cao với việc sử dụng than đá, hoặc dầu diesel hoặc khí gas.
Thực hiện đề tài “Nghiên cứu thiết kế, chế tạo hệ thống dây chuyền thiết bị cho nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt thành dinh dưỡng hữu cơ chất lượng cao phục vụ cho nền sản xuất nông nghiệp xanh", các nhà khoa học của RIAM đã chế tạo hệ thống thiết bị cho nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt thành dinh dưỡng hữu cơ phù hợp với điều kiện Việt Nam để có thể ứng dụng trong thực tiễn tại Công ty cổ phần Môi trường đô thị Lào Cai, dưới sự giám sát về công nghệ, kỹ thuật đối với dây chuyền thiết bị của Tổ chức Quốc tế AFD của Cộng hòa Pháp. Hệ thống dây chuyền thiết bị phục vụ nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt thành dinh dưỡng hữu cơ, bao gồm: thiết bị phễu cấp liệu, thiết bị xé túi, sàng phân loại sơ chế và sàng phân loại tinh chế kiểu rô to/lồng quay, thiết bị tuyển từ (tách, lọc sắt); hệ thống trộn.
Hệ thống dây chuyền thiết bị có rất nhiều ưu điểm nổi trội, có nhiều tính mới, tính khoa học so với mẫu máy trong nước cũng như trên thế giới. Nhiều máy móc, thiết bị chính trong hệ thống dây chuyền đồng bộ này đã được “tích hợp” nhiều ưu điểm từ nhiều máy của nhiều nước phát triển trên thế giới có công nghệ hiện đại, song lại được nghiên cứu và chế tạo tại Viện RIAM 100% (nội địa hóa 100%) không cần nhập khẩu, góp phần nâng cao khả năng chế tạo trong nước.
Hệ thống dây chuyền thiết bị cũng giúp tiết kiệm nhân lực, năng lượng so với các dây chuyền tương đương trong và ngoài nước, góp phần vào việc nâng cao hiệu quả kinh tế cho doanh nghiệp. Thiết bị xử lý đồng bộ, liên hoàn của đề tài còn góp phần bảo vệ môi trường do có thể sử dụng nguồn hữu cơ từ rác thải sinh hoạt sau khi phân ly, tách ra được để sản xuất thành dinh dưỡng hữu cơ chất lượng cao.
Thực tế cho thấy, đa số các sản phẩm của Viện được chuyển giao hoặc bán cho các công ty cổ phần hay tư nhân, đều được tiếp thu và đưa vào ứng dụng mang lại hiệu quả kinh tế cao, đáp ứng mục tiêu nội địa hóa, giúp doanh nghiệp chủ động sản xuất. Ngoài ra, các dự án đã góp phần hình thành đội ngũ cán bộ khoa học công nghệ có bề dày kinh nghiệm để thực hiện các nghiên cứu chuyên sâu góp phần nâng cao khả năng hợp tác quốc tế về khoa học và công nghệ.