Thuật ngữ về chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (viết tắt tên tiếng Anh là PCI: Provincial Competitiveness Index) là chỉ số đo lường và đánh giá chất lượng điều hành kinh tế, mức độ thuận lợi, thân thiện của môi trường kinh doanh và nỗ lực cải cách hành chính của chính quyền các tỉnh, thành phố tại Việt Nam, qua đó thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân. Chỉ số PCI do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thực hiện hàng năm với sự hỗ trợ của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID). Đến năm 2024, USAID không còn tài trợ cho dự án PCI.
Bảng thống kê điểm số và thứ tự xếp hạng PCI của thành phố Hải Phòng qua các năm.
Trong lần đánh giá chính thức đầu tiên tại Việt Nam thời điểm năm 2006, PCI Hải Phòng chỉ xếp hạng thứ 41/63 tỉnh, thành phố. Liên tục từ năm 2006 đến năm 2011, chỉ số PCI của thành phố duy trì mức xếp hạng trong vị trí thấp từ 36-48 và luôn biến động, năm trước tăng hạng thì năm sau giảm hạng. Sau đó đến giai đoạn 2012-2018, PCI đã cải thiện hơn so với giai đoạn trước nhưng vẫn có những biến động lớn ở vị trí xếp hạng: năm 2013/ 2012 tăng 35 bậc, năm 2014/2013 giảm 19 bậc; năm 2017/2016 tăng 12 bậc, xếp vị trí 9/63 và lọt Top 10, năm 2018/2017 giảm 7 bậc.
Giai đoạn 2019 – 2024, chỉ số PCI Hải Phòng bắt đầu có bước chuyển biến mạnh mẽ, liên tục chinh phục các vị trí xếp hạng cao và giữ vững Top đầu qua các năm, cụ thể như sau:
- 2019: 68,73 điểm, xếp hạng 10/63. 2020: 69,27 điểm, xếp hạng 7/63. 2021: 70,61 điểm, xếp hạng 2/63; 2022: 70,76 điểm, xếp hạng 3/63. 2023: 70,34 điểm, xếp hạng 3/63. 2024: vươn lên 74,84 điểm, xếp hạng 1/63.
Năm 2021 là năm đầu tiên Hải Phòng vươn lên vị trí thứ 2/63 tỉnh, thành phố và thứ 2/11 tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Hồng, đạt 70,61 điểm, tăng 1,34 điểm và tăng 5 bậc xếp hạng so với năm 2020. Năm 2022 và năm 2023, PCI Hải Phòng xếp vị trí thứ 3 cả nước và thứ 2/11 tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Hồng. Năm 2024, PCI Hải Phòng đạt 74,84 điểm, tăng 4,5 điểm, vươn lên xếp vị trí thứ 1/63 tỉnh, thành phố.
Đồng chí Bí thư Thành uỷ Hải Phòng Lê Tiến Châu phát biểu tại Lễ Công bố chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2024.
Phát biểu tại buổi Lễ, đồng chí Bí thư Thành uỷ Hải Phòng Lê Tiến Châu vui mừng chia sẻ: Đây là lần đầu tiên thành phố được cộng đồng doanh nghiệp ghi nhận, đánh giá là địa phương giữ vị trí thứ nhất trong các tỉnh, thành phố về Chỉ số PCI, sau 07 năm xếp hạng trong Top 10 cả nước. Về cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh gồm: (1) Chỉ số Cạnh tranh cấp tỉnh năm 2024 (PCI); (2) Chỉ số Cải cách hành chính 2024 (PAR Index); (3) Chỉ số hài lòng của người dân đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước (SIPAS) năm 2024.
Đồng chí Bí thư Thành uỷ Lê Tiến Châu cùng đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hải Phòng Lê Anh Quân nhận Giấy chứng nhận và Kỷ niệm chương tại Lễ Công bố chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2024.
Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Nghị quyết Đại hội XVI Đảng bộ thành phố đã xác định cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, trọng tâm là đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, xây dựng chính quyền điện tử, nâng cao chất lượng công vụ của bộ máy hành chính là giải pháp đột phá để đạt mục tiêu tăng trưởng cao và hoàn thành các nhiệm vụ kinh tế – xã hội. Thành phố đã ban hành nhiều kế hoạch cải cách hành chính; thực hiện triệt để việc giao nhiệm vụ cụ thể gắn với trách nhiệm cá nhân từng cán bộ, đảng viên, theo phương châm “rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền”; thường xuyên đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp trong nước và FDI để kịp thời tháo gỡ khó khăn; đồng thời tích cực hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi số. Trong năm 2024, 100% TTHC được giải quyết tại Bộ phận Một cửa; công bố danh mục TTHC và công khai trên hệ thống trực tuyến; các khoản phí, lệ phí dịch vụ công trực tuyến được miễn giảm; triển khai mạng chuyên dụng, đảm bảo kết nối 100% các phường xã và Hệ thống Thông tin giải quyết thủ tục hành chính hướng đến xây dựng chính quyền số.
Bên cạnh đó, thành phố cũng quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức kỷ cương, sáng tạo quyết liệt trong hành động, dám nghĩ, dám nói, biết làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; giữ vững sự đoàn kết, đề cao sự gương mẫu, trách nhiệm của người đứng đầu.
Trên thực tế hiện nay, chỉ số PCI đã trở thành công cụ quan trọng giúp Hải Phòng đổi mới tư duy điều hành, nâng cao hiệu quả quản trị, lan tỏa các bài học cải cách, xây dựng thương hiệu địa phương, và đặc biệt là công cụ giám sát hữu hiệu, phản ánh “tiếng nói” doanh nghiệp đối với chính quyền, qua đó giúp đánh giá, điều chỉnh các giải pháp cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh của Thành phố.
Kết quả PCI của Hải Phòng.
Nỗ lực cải cách nhằm nâng cao thứ hạng Chỉ số PCI và các chỉ số cải cách hành chính đã giúp Hải Phòng vươn lên Top 5 địa phương có quy mô kinh tế lớn nhất cả nước vào năm 2024 và duy trì tốc độ tăng trưởng GRDP hai con số liên tục 10 năm qua. Thu ngân sách nhà nước lần đầu vượt mốc 100.000 tỷ đồng vào năm 2022 và tiếp tục duy trì đà tăng trưởng cao đến nay. Trong 4 năm gần đây (2021-2024), thành phố luôn thuộc Top 5 địa phương thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cao nhất cả nước.
Nhìn về chặng đường phía trước, thành phố Hải Phòng ý thức sâu sắc vai trò và trọng trách của mình trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình, Hải Phòng đang nỗ lực phấn đấu để phát triển ngang tầm các thành phố tiêu biểu châu Á; là thành phố Cảng quốc tế hiện đại, đi đầu cả nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa; là một trung tâm quốc tế về kinh tế, giáo dục, đào tạo, khoa học – công nghệ theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Để đạt được mục tiêu này, đòi hỏi chính quyền thành phố không ngừng đổi mới, hành động quyết liệt và hiệu quả hơn nữa. Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng Hải Phòng tự nhận thấy còn nhiều điểm cần cầu thị học hỏi, nỗ lực hoàn thiện, khắc phục để nâng cao hơn nữa chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp, nhất là nhiệm vụ cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh. Trong thời gian tới, Thành phố sẽ tập trung vào các định hướng chiến lược sau:
Thứ nhất, Tăng tốc và bứt phá trong xây dựng chính quyền số bảo đảm quá trình tái cấu trúc hệ thống bộ máy hành chính sau khi hợp nhất đơn vị hành chính cấp tỉnh, bỏ cấp huyện, sắp xếp, thành lập các phường, xã, đặc khu không làm gián đoạn quá trình thực hiện thủ tục hành chính của Nhân dân và doanh nghiệp; quyết tâm đạt mục tiêu tăng trưởng năm 2025 là 12,5%, hướng đến mục tiêu tăng trưởng 15-16% giai đoạn 2026 – 2030.
Thứ hai, chủ động quy hoạch, tái cấu trúc không gian phát triển theo mô hình đô thị đa cực – công nghiệp – dịch vụ tích hợp, tạo động lực mới từ cả nội đô lẫn vùng ven, với các trung tâm hành chính – công nghiệp – logistics hiện đại sau khi hợp nhất đơn vị hành chính cấp tỉnh, tạo dư địa tăng trưởng dài hạn, bảo đảm phát triển hài hòa, bền vững.
Thứ ba, phát triển đồng bộ hạ tầng chiến lược với tinh thần “hạ tầng đi trước – tăng trưởng theo sau”, tập trung vào hoàn thành các bến còn lại của Cảng Lạch Huyện; phát triển cảng biển thế hệ mới Nam Đồ Sơn, sân bay quốc tế Tiên Lãng, đường sắt tốc độ cao Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, mạng lưới logistics và hạ tầng số phủ kín đến cấp xã, làm nền tảng cho kinh tế số.
Thứ tư, kiến tạo thể chế phát triển hiện đại, thông thoáng, cởi mở. Hải Phòng quyết tâm tiên phong đề xuất cái mới, làm cái khó, từ đó mở đường thể chế cho cả nước.
Thành phố đang tích cực phối hợp với các cơ quan Trung ương để trình Quốc hội tại kỳ họp lần này Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 35, ngày 13/11/2021 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố, với các chính sách tập trung tăng cường phân quyền, phân cấp, cải cách thủ tục hành chính để phát triển các ngành công nghiệp, cảng biển, logistics; xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện, khoa học công nghệ là yếu tố nòng cốt tăng trưởng kinh tế mới của Thành phố. Đặc biệt, Thành phố cũng đề xuất thành lập Khu thương mại tự do thế hệ mới trong năm 2025, với các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội được thiết lập theo mô hình “một khai báo, một kiểm tra và một phê duyệt” theo chuẩn mực quốc tế.
Thứ năm, Thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, với trọng tâm chiến lược là phát triển Khu kinh tế ven biển phía Nam Hải Phòng theo định hướng thông minh, sinh thái với các khu công nghiệp, đô thị, cảng biển chuyển đổi số toàn diện (Hiện nay, các Khu công nghiệp thành lập mới của Hải Phòng đều được phát triển theo mô hình sinh thái, thu hút công nghệ cao). Hỗ trợ phát triển kinh tế tư nhân, phát triển cộng đồng doanh nghiệp của Hải Phòng nói riêng và Việt Nam nói chung lớn mạnh, đủ sức tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
Thứ sáu, đào tạo, thu hút và trọng dụng nhân lực chất lượng cao, với hệ sinh thái giáo dục – y tế – dịch vụ – nhà ở đồng bộ, môi trường sống hấp dẫn để chuyên gia, trí thức, người lao động giỏi “đến Hải Phòng là ở lại, gắn bó và cống hiến”. Cùng với đó, thành phố sẽ phát triển đô thị có bản sắc riêng; vừa văn minh, hiện đại, vừa dậm đà bản sắc văn hóa “Thành phố Cảng”, “Thành phố hoa phượng đỏ” và “Thành phố Anh hùng”.
Thứ bảy, đổi mới, nâng cao chất lượng quản trị và điều hành, xây dựng chính quyền số và nâng cao chất lượng Chỉ số PCI. Tiếp tục triển khai việc triển khai Bộ chỉ số đánh giá chỉ số năng lực cạnh tranh cấp Sở, ban, ngành và địa phương (DDCI) giúp lan tỏa tinh thần cải cách tới tất cả các sở, ngành, địa phương, lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo hiệu quả phục vụ. (Hải Phòng đã lấy kết quả DDCI hàng năm là một trong các chỉ tiêu đánh giá người đứng đầu khi thực hiện xếp loại, quy hoạch, điều động, bổ nhiệm và khen thưởng cán bộ).
Cũng theo đánh giá của Bộ Nội vụ, những nỗ lực cải cách hành chính mạnh mẽ đã giúp thành phố Hải Phòng tạo nên những kỳ tích trong thời kỳ đổi mới. Năm 2024, Hải Phòng trở thành địa phương đầu tiên và duy nhất trong cả nước đạt mức tăng trưởng 2 con số trong 10 năm liên tiếp; thu hút đầu tư nước ngoài FDI đạt 4,7 tỷ USD, gấp 2,35 lần so với kế hoạch.
Hơn thế, kết quả Chỉ số hài lòng của người dân đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước năm 2024 (SIPAS 2024) của thành phố Hải Phòng đạt 90,59%, tăng 1,69%, lần đầu tiên xếp thứ nhất trong bảng xếp hạng đo lường sự hài lòng. Trong đó, Hải Phòng cũng đứng đầu cả nước về mức độ hài lòng với việc xây dựng, tổ chức thực hiện chính sách và mức độ hài lòng về cung ứng dịch vụ hành chính công.